تفاوت مانیتور و نمایشگر چیست؟

در گذشته، تفاوت یک مانیتور با تلویزیون کاملا واضح و مشخص بود. چرا که تقریبا اتصال کامپیوتر به تلویزیون، غیر ممکن بود. تلویزیون‌‌ها در گذشته تنها یک آنتن و ورودی کواکسیال داشتند که به آنتن مرکزی خانه وصل می‌شد و کانال‌های تلویزیونی را به نمایش در می‌آورد. در حالی که مانیتورها تنها یک پورت VGA داشتند و فقط به کیس وصل می‌شدند.

اما امروزه، با نگاه اول متوجه می‌شویم که هردو دستگاه، جذاب و خوش ساخت هستند و  در پشت آن‌ها پورت‌های فراوانی وجود دارد. شاید تنها تفاوتی که در نگاه اول به چشم بیاید، اختلاف سایز آن‌ها باشد. پس با توجه به این توضیحات، آیا این امکان وجود دارد که کنسول بازی خود را به مانیتور، و یا کامپیوتر را به یک تلویزیون غول پیکر ۶۵ اینچی متصل کنیم؟
با رادهوم همراه باشید تا به پاسخ این پرسش دست یابیم. 

هنوز هم تفاوت‌هایی وجود دارد!

واقعیت این است به غیر از ابعاد و سایز، هنوز هم تفاوت‌های قابل توجهی میان این دو نمایشگر وجود دارد. مانیتورها بیشتر برای کاربردهای خاص مانند بازی، طراحی بصری و گرافیکی و امور مهندسی تولید می‌شوند، لذا استاندارد تولید آن‌ها با تلویزیون‌های معمولی متفاوت است. در مقابل، تلویزیون‌ها به گونه‌‌ای ساخته شده‌اند که تصاویری جذاب و سینمایی را به نمایش درآورند، بدون‌ آنکه نیازی به تنظیمات خاص داشته باشد.

نمایشگرها خود به تنهایی نمی‌توانند داده‌های تصویری را پردازش کنند. در واقع این دستگاه‌ها، تصاویری را نمایش می‌دهند که پیشتر در پردازنده سیستم مانند GPU یا CPU پرداز شده و سپس مانیتور آن‌ها را پخش می‌کند. در مقابل، تلویزیون‌ها خود دارای قطعات سخت افزاری هستند که تصاویر را دریافت و پردازش می‌کند. دریافت و پردازش تصاویر در این دستگاه‌ها، توسط قطعه‌ای به نام RF TUNER انجام می شود. 

تلویزیون بسیار بزرگ‌تر است

واضح ترین تفاوت تلویزیون و مانیتور در اندازه و ابعاد آن‌ها است. سایز معمول مانیتورها چیزی میان 21 تا 32 اینچ است. محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین سایز مانیتورها، 24 تا 27 اینچ است. از یک مانیتور معمولا در فاصله‌ی کم استفاده می‌شود و به وسعت دید کمتری نیاز دارد.
اما در مقابل، طراحی و دلیل اصلی ساخت تلویزیون‌ها، استفاده از آن در محیط‌های بزرگ‌تر و فاصله بیشتر است . سایز تلویزیون‌های خانگی از ۳۲ اینچ شروع شده و تا ۷۰ اینچ نیز پیش می‌رود. 
لذت بازی و تماشای محتوای سینمایی در یک صفحه بزرگ، تجربه بسیار لذت بخشی را رقم می‌زند اما این به معنی عدم کارایی مانیتورها نبوده و همانگونه که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم، کاربرد این دو دستگاه با یکدیگر فرق دارد. در کنار سایز صفحه نمایش، نمی‌‌توان اهمیت نسبت تصویر ( Aspect Ratio) و مهم‌تر از آن رزولوشن تصویر را نادیده گرفت.

تفاوت رزولوشن مانیتور و تلویزیون

آنچه مستقیما به سایز صفحه نمایش مربوط می‌شود، رزولوشن تصویر است. رزولوشن یا تفکیک پذیری، به تعداد پیکسل‌هایی گفته می‌شود که در دو بعد افقی و عمودی نمایش داده می‌شوند. پیکسل‌ها، کوچک‌ترین بخش تصاویر هستند که با کنار هم قرار گرفتن آن‌‌ها،پردازش تصاویر انجام می‌شود. هرچقدر این اعداد بیشتر باشند، تعداد پیکسل‌های بیشتری در صفحه نمایش جای‌ گرفته و در نتیجه تصویر با کیفیت‌تری نمایش داده می‌شود.

رزولوشن تصویر می‌بایست، با ابعاد تلویزیون همخوانی داشته باشد تا نسبت تصویر درستی را به نمایش بگذارد. به عنوان مثال کیفیت یک مانیتور 27 اینچی با رزولوشن تصویر 1080، ممکن است از فاصله نزدیک بسیار چشم نواز باشد و تصاویر را باز جزییات بیشتری نشان دهد. اما اگر به یک تلویزیون ۶۰ اینچی با همین کیفیت تصویر ۱۰۸۰ نگاه کنیم، ممکن است تصویر پیکسلی باشد یا نسبت تصویر بهم بخورد. چرا که در ساخت تلویزیون،  رزولوشن صفحه نمایش، متناسب با ابعاد نمایشگر  بهینه می‌شود.

مانیتورهای جدید، دارای نسبت تصویر استاندارد 16:9 هستند که در چهار رزولوشن : 

● 720p یا HD
● 1080p یا Full HD
● 1440p یا Quad HD یا 2K
● 2160p یا Ultra HD یا 4K

ساخته می‌شوند. 

در مقابل، رایج ترین رزولوشن تلویزیون‌ها به شرح زیر می‌باشند : 

و 720p یا HD که در تلویزیون‌های ۳۲ اینچی و ارزان قیمت یافت می‌شود.
● 1080p یا Full HD، که امروزه  کم کم جایش را به 4K می دهد
● 2160p یا 4K ، محبوب‌ترین و رایج‌ترین رزولوشن برای تلویزیون‌های جدید است.
● 4320p یا 8K، که به تازگی وارد بازار شده و هنوز به شکل گسترده عرضه نشده است. 

به طور کلی، مانیتورهای 1080P، به علت وجود کیفیت و قیمت خوب، هنوز طرفدار دارند اما بهترین‌ و ایده آل ترین مانیتور خصوصا برای گیمرها، نوع  1440P است که هم کیفیت بالاتر و هم سازگاری بهتری با کارت گرافیک دارند. با این حال، کیفیت تصویر 4K قطعا بسیار خوب است، اما برای صفحه‌‌های کوچک نسبتا زیاد بوده و فشار زیادی به سیستم وارد می‌کنند. 
اگر به دنبال یک صفحه بزرگ و با کیفیت هستید بهتر است به خرید تلویزیون 4K بیشتر فکر کنید، چراکه مانیتورها در مقابل تلویزیون‌ها کیفیت کمتری دارند.  اما اگر به دنبال خرید تلویزیون Full HD برای بازی هستید، مانیتورهای 4K انتخاب بهتری هستند. 

با توجه به انواع کیفیت تصویر تلویزیون‌ها، بهترین انتخاب ، سایزهای ۵۰ اینچ به بالا و کیفیت تصویر UHD است که هم کیفیت فوق العاده‌ای دارند و هم افت یا نویزی در آن مشاهده نمی‌شود. البته از کارایی خوب و قیمت مناسب تلویزیون های Full HD نیز نمی‌توان گذشت.

زمان پاسخگویی یا Response Time در مانیتور و تلویزیون

زمان پاسخگویی یا Response Time، مدت زمانی است که پیکسل‌ها از سیاه به سفید یا برعکس تغییر  می‌کنند. به بیانی دیگر، زمان پاسخ دهی، به بازه زمانی اشاره می‌کند که محتوا از منبع مانند کیس گرفته شده و در صفحه نمایش، به نمایش در می‌آید. در واقع وقتی می‌گوییم نمایشگری از زمان پاسخگویی ۱ میلی‌ثانیه برخوردار است، به زمان رسیدن اطلاعات از منبع تا به نمایش درآمدن آن‌ها اشاره می‌کنیم. 

در این موضوع، مانیتورها برتری کامل دارند چرا که این زمان در مانیتورها معمولا بین 1 تا 4 میلی‌ثانیه است، که البته به نوع پنل هم بستگی دارد. پنل‌های TN معمولا سریع‌ترین هستند، اما کیفیت تصویر پایین‌تری دارند. در عوض پنل‌های IPS و VA تصویر بهتری ارائه می‌دهند اما سرعت مانیتورهای TN را ندارند.

زمان پاسخگویی پنل‌های IPS یا VA برای استفاده عادی و روزمره واقعا پایین نیست و چیزی بین 5 تا 8 میلی ثانیه یا نهایتا 16 میلی ثانیه است. اما موضوع اینجاست که این فاکتور، برای گیمرها اهمیت بالایی دارد، چرا که در بازی های آنلاین به خصوص سبک شوتر، 1 میلی ثانیه هم حیاتی است. 

در تلویزیون‌ها، زمان پاسخ دهی بسیار بیشتر است. حتی در مدل‌های جدید و گران قیمت، بهترین زمان پاسخ دهی چیزی میان ۳۵ الی ۴۶ میلی ثانیه است. این در حالی است که تلویزیون‌‌های معمولی تر، زمان پاسخ دهی ۶۰ ثانیه‌ای دارند.
اما این به ضعیف بودن تلویزیون‌ها اشاره ندارد، بلکه به این دلیل است که کمتر کسی رایانه شخصی خود را برای بازی‌های آنلاین به صفحه بزرگ تلویزیون وصل می‌کند. البته این موضوع در کنسول‌‌های بازی تفاوت داشته و ساختار آن‌ها برای تلویزیون‌ بهینه هستند. 
همچنین طراحان گرافیکی، برای خلق آثار دیجیتالی، به دنبال وضوح و دقت رنگ بالا هستند که این موضوع موجب می‌شود نمایشگرها کاربرد بیشتری برای آن‌ها داشته باشند.

مقایسه نرخ نوسازی یا Refresh Rate در مانیتور و تلویزیون

نرخ نوسازی یا Refresh Rate، به تعداد دفعاتی گفته می‌شود که تصویر برروی صفحه نمایش در هر ثانیه بروزرسانی می‌شود. رفرش ریت، تعیین می‌کند که صفحه نمایش تا چند فریم بر ثانیه را می‌تواند نمایش دهد.
طبیعتا رفرش ریت بالاتر، مزایای بیشتری دارد. به عنوان مثال در بازی، رفرش ریت بالاتر موجب روان‌تر شدن بازی می‌شود. رفرش ریت بالا همچنین می‌تواند از تاری حرکت (Motion Blur) بکاهد و یک برتری جزئی اما تاثیرگذار در بازی‌های چندنفره ببخشد. 

رفرش‌ ریت مانیتورها غالبا به شرح زیر است : 

● 60Hz، رفرش ریت استاندارد برای اکثر مانیتورها
● 144Hz، که بسیار سریع‌تر و پاسخگوتر است
● 240Hz که پاسخگویی به شدت بالایی دارد و برای بازی‌های رقابتی یا کارهای گرافیکی سنگین ایده‌آل است. 

مثلا اگر نرخ رفرش یا نرخ بازسازی 144 هرتز باشد، به معنای نمایش 144 عکس در یک ثانیه است و قطعا هرچه عدد بالاتر باشد، نمایش جزئیات بیشتر و کندی حرکات کمتر می‌شود. بیشتر مانیتورها، دارای تکنولوژی رفرش ریت  تطبیقی ( Adaptive) مانند Freesync یا G Sync هستند که مانع از ایجاد شکافت تصویر می‌شوند. این مهم در تلوزیون‌ها دیده نمی‌شود. 

داستان رفرش ریت در تلویزیون‌ها اندکی متفاوت است. تلویزیون‌ها توجه چندانی به رفرش ریت نکرده و اکثر آن‌ها نرخ بروزرسانی 60 هرتزی دارند. برخی از مدل‌ها در تبلیغات خود ادعا می‌کنند که رفرش ریت سه رقمی دارند، اما در واقع، این موضوع تنها نوعی دستکاری نرم افزاری است که باعث می‌شود حرکت تصاویر روی صفحه، نرم‌تر به نظر برسند. 
یکی از این تکنولوژی‌ها، درون‌یابی فریم (Frame Interpolation) است که با ساخت فریم‌های اضافه در میان فریم های اصلی، Motion Blur یا تاری تصویر را کاهش داده تا تیرگی تصویر به چشم نیاید و  فیلم و برنامه‌های تلویزیونی روان‌تر به نظر برسند.

 این تکنولوژی، برای بازی کردن نتیجه عکس دارد، چون تاخیر ورودی (Input Lag) زیادی به همراه دارد. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر تاخیر ورودی ( Input Lag) خواهیم پرداخت.

پس اگر در تبلیغ یک تلویزیون نرخ بروزرسانی موثر را 120 هرتز نوشته بود، منظور آن است که رفرش ریت واقعی دستگاه 60 هرتز است اما با تغییرات نرم افزاری و ساخت فریم اضافه، باعث بهتر دیده شدن تصویر تا این مقدار می‌شود.

در هر صورت، اگر به دنبال صفحه نمایش سریع هستید قطعا مانیتور انتخاب بهتری است. خرید یک مانیتور خوب با رفرش ریت بالا بسیار معقولانه‌تر از خرید تلویزیون خوب با رفرش ریت بالا و غیر واقعی است.

تاخیر ورودی در تلویزیون و مانیتور

تاخیر ورودی در واقع میزان وقفه‌ای است که از زمان حرکت دادن لوازم جانبی ورودی مانند موس یا کیبورد، تا مشاهده نتیجه آن در صفحه نمایش، محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، زمانی که در حال وب‌گردی هستیم، مقدار تاخیر در کلیک کردن روی موس تا اسکرول کردن و پایین آمدن صفحه در مانیتور است.
در حالت کلی، input lag زمان ورود سیگنال به کارت گرافیک، پردازش و نمایش آن در مانیتور می‌باشد. شرکت‌های سازنده نمایشگرها، به این موضوع توجه خاصی دارند، چرا که کامپیوترها، عملا بدون موس و کیبورد یا دیگر لوازم جانبی، کامل نبوده و وابسته آن‌ها هستند. 

معمولا در تلوزیون‌ها یا HDTV ها، این موضوع اهمیت چندانی نداشته و در عوض به سرعت پردازش ویدیویی توجه داده شده است. این تاخیر میلی ثانیه‌ای ممکن است اصلا به چشم نیاید، اما در مواردی مانند بازی‌های آنلاین، تفاوت احساس می‌شود. 

پورت های تلویزیون و مانیتور

در ادامه رقابت میان مانیتورها و تلویزیون، نوبت به اتصالات و پورت‌های آن‌ها می‌رسد. تلویزیون‌ها معمولا از انواع پورت‌ های بیشتری در برابر نمایشگرها برخوردار هستند. اما در مقابل، مانیتورها به دلیل وجود بریج و آداپتورهای بیشتر، قابلیت ارتقا و بسط پذیری بیشتری دارند.
وجود پورت در این دو دستگاه، موجب انتقال و دریافت داده‌‌ها از دیگر دستگاه‌‌ها یا لوازم جانبی می‌شود. نمایشگرها و تلویزیون‌های خانگی، هردو دارای درگاه‌های ورودی و خروجی مختلفی هستند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم : 

پورت‌های مانیتور : 

● پورت Display برای پوشش رزولوشن‌های بالاتر
● پورت HDMI 
● جک هدفون 3.5 میلی‌متری
● درگاه USB 
● DVI
● VGA

ورودی‌های تلویزیون

● ورودی کامپوننت 
● کامپوزیت 
● درگاه HDMI 
● جک 3.5 میلیمتری هدفون 
● درگاه USB 
● اترنت برای اتصال تلویزیون هوشمند به اینترنت 
● کواکسیال 
● Optical/Digital Audio

سیستم عامل و قابلیت اتصال به اینترنت در تلویزیون و مانیتور

در حال حاضر، تلویزیون‌های هوشمند موجود در بازار، به وسیله کابل LAN یا WiFi به اینترنت متصل می‌شوند. با استفاده از این قابلیت می‌توان به راحتی وارد دنیای اینترنت شد بدون آنکه نیاز به دستگاه دیگری داشته باشیم.
اما در مقابل، نمایشگرها نمی‌توانند به تنهایی و بدون نیاز به کیس یا دیگر قطعات، به اینترنت متصل شوند. این محصولات برای نمایش هرگونه محتوایی، نیاز به کیس و رایانه شخصی دارند. البته در محصولاتی مانند All in One یا IMAC، نمایشگر، خود دارای قطعات یک رایانه کامل است و به همین علت می‌تواند به اینترنت متصل شود. 

همچنین، تلویزیون‌های هوشمند جدید از سیستم عامل اندروید استفاده می‌کنند. در صورت عدم پشتیبانی آن‌ها از سیستم عامل، می‌توانیم آن‌ها را با اندروید باکس یا کروم کست به یک تلویزیون هوشمند تبدیل کنیم.
در مثالی کوتاه، اندروید تی‌وی‌ها به گوگل پلی دسترسی دارند و می‌توان انبوهی از اپلیکیشن‌های مختلف را روی آن‌ها دانلود و نصب کرد. برخورداری از حافظه ذخیره‌سازی از ویزگی‌های دیگر چنین محصولاتی است؛ زیرا برای نصب اپلیکیشن‌های مختلف نیاز به حافظه‌ای قابل دسترس وجود دارد. 

سیستم عامل در مانیتور ها به تنهایی وجود ندارد و برای این‌کار، به یک کیس یا رایانه شخصی نیاز است. البته همانگونه که گفته شد،‌ محصولاتی مانند All in One یا IMAC خود دارای قطعات یک رایانه کامل هستند و به همین علت می‌توان به سادگی روی آن‌‌ها ویندوز نصب کرد.

تلویزیون‌ها اسپیکرهای قوی‌تری دارند

در تلویزیون‌‌ها، به علت سایز بزرگ‌تر و پوشش فضای بیشتر، وجود اسپیکر های قوی‌تر از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که می‌بایست، صدای درحال پخش، محیط قرارگیری تلویزیون را به خوبی پوشش دهد تا صدا به همه‌ی بینندگان برسد.
در بیشتر تلویزیزیون‌‌ جدید، از بهترین تکنولوژی‌های صدا مانند دالبی ( Dolby ) استفاده شده است. علاوه بر آن به لطف درگاه‌های خروجی مختلف می‌توان به تلویزیون‌های خانگی بلندگوهای بیشتری متصل کرد.

برخلاف تلویزیون‌ها، مانیتورها معمولا به اسپیکر مجهز نبوده و تنها در برخی از مدل‌ها، به اسپیکر استریو مجهز هستند که آن‌ هم توان و قدرت صدای چندانی ندارد.

تلویزیون‌ها در مقایسه با نمایشگرها از قیمت بالاتری برخوردار هستند. سایز بزرگ‌تر، وجود پورت‌‌های بیشتر و همچنین استفاده از تکنولوژی صفحه نمایش جدید‌تر مانند UHD یا 8K، علت قیمت بالاتر آن‌ها است. اما این به معنی ارزان بودن مانیتورها نیست. مانیتورها هم با توجه به امکانات، رفرش ریت، پورت‌ها، سایز صفحه نمایش و … دارای قیمت‌های متفاوتی هستند.

البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در دنیای امروز و گسترش تولید تجهیزات و لوازم مختلف، مدل های زیادی، متناسب با هر سلیقه و بازه قیمتی عرضه شده‌اند تا انتخاب، تنها به بازه و مدل‌های خاص، محدود نباشد. 

انواع برندهای مانیتور و تلویزیون 

امروزه شرکت‌های زیادی اقدام به تولید انواع مانیتور و تلویزیون در شکل، امکانات، کیفیت صفحه و قیمت‌های مختلف نموده‌اند. حتی در این میان، برندهای ایرانی با تولید تلویزیون ایرانی و مانیتور ایرانی، سهم قابل قبولی از بازار این دو دستگاه ارزشمند را از آن خود کرده‌اند. از برندهای معتبر تلویزیون، می‌توان به تلویزیون هیمالیا، تلویزیون دوو، تلویزیون جی پلاس و تلویزیون آیوا اشاره کرد. همچنین برندهایی نظیر جی پلاس، ایکس ویژن، انواع مانیتور را تولید نموده‌اند. 

پس در نهایت مانیتور بهتر است یا تلویزیون؟ 

واقعیت این است که این انتخاب، کاملا به سلیقه و کاربرد شما بستگی دارد. در صورتی که تنها انتظار از دستگاه، تماشای فیلم و سریال است، بی شک تلویزیون‌ها با وجود صفحه نمایش بزرگ و باکیفیت، پورت‌های مختلف و قدرت صدای بیشتر، بهترین انتخاب هستند که تجربه بسیار لذت بخشی را به ارمغان می‌آورند. 

اگر هدف بازی است، به طور کلی مانیتورها به علت رفرش ریت بالا، تاخیر ورودی (input lag) بسیار کم، ریسپانس تایم کمتر و رزولوشن بهتر در ابعاد کمتر، انتخاب معقولانه‌تری هستند. 

برای طراحان بصری و گرافیست‌ها، قطعا مانیتورها به دلیل نمایش رنگ واقعی‌تر، فریم ریت پایین‌تر و میزان تاخیر ورودی کمتر، نمایشگرها گزینه مناسبی هستند.  این گزینه روی رندر کردن تصاویر هم بسیار موثر است.